Kiedy powinniśmy myśleć o terapii dla dziecka? Wskazówki dla rodziców

Wychowanie dziecka to wyzwanie, które czasami wymaga wsparcia specjalistów. Niektóre trudności, jakie napotykają dzieci, mogą wymagać interwencji psychologa, pedagoga, logopedy lub np. specjalisty ds. integracji sensorycznej. Jak rozpoznać moment, w którym warto skonsultować się z profesjonalistą? Oto najważniejsze wskazówki:

1. Zmiany w zachowaniu i emocjach dziecka

Nagłe zmiany w zachowaniu dziecka, takie jak wycofanie, drażliwość, nadmierna agresja czy trudności z kontrolą emocji, mogą wskazywać na trudności, które wymagają konsultacji z psychologiem. Mogą one wynikać z czynników środowiskowych (stres, zmiany w rodzinie) lub neurobiologicznych (np. zaburzenia lękowe, zaburzenia neurorozwojowe). Warto skonsultować się z psychologiem dziecięcym, który przeprowadzi diagnozę i zaproponuje odpowiednią formę wsparcia, np. terapię behawioralno-poznawczą (CBT), terapię rodzinną lub inne techniki dostosowane do potrzeb dziecka, a także pokieruje do innych specjalistów.

2. Trudności w relacjach społecznych

Dzieci, które mają trudności w interakcjach społecznych, często unikają kontaktów z rówieśnikami, przejawiają zachowania agresywne lub nie rozumieją norm społecznych. Może to wynikać m.in. z trudności emocjonalnych, trudności w komunikacji, zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD) a nawet problemów z regulacją sensoryczną. Trening Umiejętności Społecznych (TUS) to skuteczna metoda, która uczy dzieci, jak poprawnie komunikować się, rozpoznawać emocje innych i budować zdrowe relacje z otoczeniem. Trening Umiejętności Społecznych wraz z jednoczesną terapią indywidualną (psychologiczna, logopedyczną, pedagogiczną, SI) przynosi niezwykle szybkie i trwałe efekty.

3. Problemy z mową i komunikacją

Jeśli dziecko ma trudności z artykulacją, budowaniem zdań, rozumieniem mowy lub posługiwaniem się językiem w sposób adekwatny do wieku, warto skonsultować się z logopedą. Opóźnienia w rozwoju mowy mogą wynikać z wielu powodów, np. problemy neurologiczne, zaburzenia sensoryczne, nieprawidłowe funkcjonowania narządów artykulacyjnych. Terapia logopedyczna, często wspierana innymi metodami, np. terapia miofunkcjonalna, elektrostymulacja, AAC,  może znacząco poprawić zdolności komunikacyjne dziecka i wpłynąć na jego sukcesy edukacyjne.

4. Opóźnienia w rozwoju psychoruchowym i integracja sensoryczna

Dzieci, które mają trudności z koordynacją ruchową, często się przewracają, mają problem z rysowaniem, pisaniem, zapinaniem guzików czy trzymaniem sztućców, mogą wykazywać zaburzenia integracji sensorycznej (SI). Integracja sensoryczna to proces, w którym mózg przetwarza i organizuje bodźce z otoczenia oraz ciała, aby umożliwić adekwatne reakcje na różne sytuacje. Problemy w tym zakresie mogą przejawiać się jako:

• dziecko unika dotyku, hałasu, nie lubi pewnych faktur jedzenia lub ubrań;
• dziecko nie reaguje na bodźce, ma wysoki próg bólu, poszukuje intensywnych doznań (np. skakanie, uderzanie się, kręcenie wokół własnej osi);
• trudności z wykonywaniem sekwencyjnych działań, jak wiązanie butów czy jazda na rowerze.

W takich przypadkach terapia integracji sensorycznej (SI) pomaga dziecku lepiej przetwarzać bodźce i poprawia jego zdolności motoryczne oraz regulację emocjonalną.

5. Problemy szkolne i trudności w nauce

Dziecko, które ma trudności z koncentracją, pamięcią, rozumieniem poleceń, czytaniem czy pisaniem, zmagające się z dysleksją, ADHD lub innymi specyficznymi trudnościami w nauce, potrzebuje wsparcia pedagoga specjalnego oraz dostosowanych metod edukacyjnych, które mogą znacząco poprawić funkcjonowanie dziecka w środowisku szkolnym.

6. Niska samoocena i brak wiary w siebie

Dzieci z niską samooceną często unikają wyzwań, łatwo się poddają, a ich wewnętrzny dialog jest negatywny. Może to prowadzić do lęków, depresji i trudności w relacjach interpersonalnych. Terapia psychologiczna, bazująca na wzmacnianiu poczucia własnej wartości i budowaniu pozytywnej narracji o sobie, może pomóc dziecku lepiej radzić sobie z wyzwaniami.

Kiedy zgłosić się po pomoc?

Jeśli jako rodzic obserwujesz u swojego dziecka którykolwiek z powyższych objawów, warto skonsultować się ze specjalistą. Jak mówi znany psycholog dziecięcy Jean Piaget: „Dziecko nie jest miniaturą dorosłego, lecz istotą rozwijającą się według własnych zasad”. Warto więc zadbać o jego indywidualne potrzeby i zapewnić mu odpowiednie wsparcie na wczesnym etapie rozwoju.

Pamiętaj: Wczesna diagnoza i odpowiednia terapia dzieci mogą znacząco poprawić ich funkcjonowanie w przyszłości. Nie czekaj, aż problem się pogłębi – działaj, by zapewnić dziecku jak najlepsze warunki do rozwoju.

Autor:

Monika Smólska

Social media:

Centrum Terapii i Rozwoju Dzieci i Młodzieży
ul. Mickiewicza 80/1     15-211 Białystok